Biden trả lời cú điện thoại vào 3 giờ sáng.

Thật khó có thể tưởng tượng rằng bất kỳ đối thủ nào của ông trong cuộc tranh cử Tổng thống vừa rồi có thể làm được những gì mà Biden đã làm trong cuộc khủng hoảng này.

Trong cuộc tranh cử sơ bộ năm 2008 trong đảng Dân chủ cho chức Tổng thống thì bà Hillary Clinton đã tung ra một quảng cáo nhắm vào sự thiếu kinh nghiệm của Barack Obama. Quảng cáo trên TV có nội dung như sau: màn hình TV đang chiếu một căn nhà bình thường của bất cứ một cư dân Hoa kỳ nào và một giọng nói chắc nịch vang lên “Bây giờ là 3 giờ sáng và mọi người đang yên giấc ngủ, thì ở White House đang nhận được một cú điện thoại về tình hình xáo trộn rất căng thẳng ở ngoại quốc, Vậy bạn muốn ai trong chức vụ Tổng thống trả lời cú điện thoại này ?”

Khi cuộc xâm lăng của Nga vào Ukraine đang diễn ra, câu hỏi trong cái quảng cáo của bà Hillary Clinton cứ quanh quẩn trong đầu tôi. Cuộc xâm lược của Putin là một thách thức về lương tâm đạo đức, vì những gì Putin đã làm là quá tàn bạo, nó đòi hỏi sự đáp trả mạnh mẽ nhất nếu có thể được. Và đây sẽ là một cuộc chiến về chiến thuật chiến lược, bởi vì nếu quốc tế phản ứng mạnh quá thì có thể sẽ trở thành một cuộc chiến tranh nguyên tử.

Joe Biden đã không nhận được lời khen ngợi xứng đáng cho sự lãnh đạo của mình trong suốt cuộc khủng hoảng này, bởi vì cách làm việc của ông là khiêm nhường và kín đáo. Thay vì huyênh hoang về thành tích của mình trong việc thống nhất được các đồng minh trên thế giới để chống lại cuộc xâm lược, thì ông đã tuyên bố rằng các biện pháp trừng phạt nghiêm ngặt này là công sức của liên minh. Biden đã cẩn thận làm giảm vai trò của mình — và để Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Olaf Scholz của Đức thay nhau làm lãnh đạo của NATO — ông đã khiến Vladimir Putin không lấy cớ đây là cuộc xung đột với Hoa Kỳ, một cái cớ mà Putin rất muốn. Biden đã cho thấy ông là TT Hoa kỳ có khả năng giải quyết được sự mâu thuẫn nghiêm trọng của khối Âu châu.

Cách giải quyết của Biden về vấn đề Nga xâm lăng Ukraine cũng rất khôn ngoan trong bối cảnh tình hình quốc nội chia rẽ . Mặc dù có thể lên án Đảng Cộng hòa là đảng có khuynh hướng che chở cho Putin, nhưng ông đã kềm chế để không tạo thêm kẻ thù. Trong bài diễn văn State of the Union, ông đã nhiệt tình thuyết phục các nghị sĩ dân biểu Cộng hoà để họ cảm thấy việc đoàn kết để chống lại Nga.

Đây chính là chính sách đối ngoại có tính lưỡng đảng trong quá khứ mà Biden mong muốn khôi phục trở lại. Nhưng ông phải tính toán khéo léo để không thấy có tính đảng phái, ông cứ tỉnh bơ làm như Quốc hội lưỡng đảng sẽ nhanh chóng thông qua đạo luật viện trợ vũ khí cho quân đội Ukraine. Và nếu khi giá xăng có tăng vọt, thì đảng Cộng hòa sẽ khó có cớ để đổ lỗi cho ông bởi vì họ đã thống nhất ủng hộ các lệnh trừng phạt.

Ngay cả khi Biden đã thành công trong việc có được sự ủng hộ của lưỡng đảng, ông vẫn chống lại chính sách hiếu chiến diều hâu . Là một thượng nghị sĩ Dân chủ trong thời kỳ khủng bố 11/9, ông nhớ rất rõ cách ông và lãnh đạo đảng DC đã tỏ ra gồ gồ để làm lắng dịu những cáo buộc về sự yếu kém của đảng DC. Trong nhiều năm qua, những người có tham vọng lãnh đạo trong đảng Dân chủ đã cố gắng phô trương cái gồ gồ của mình để tránh cái hình ảnh yếu ớt của Michael Dukakis ( ứng cử viên Tổng thống 1988 tranh với Bush cha) ngồi lọt thỏn trong chiếc xe tăng.

Biden có thể gồ gồ tương tự như với Nga ở Ukraine. Nhưng Biden vững tin vào chính sách đối ngoại của chính mình nên ông không quan tâm đến việc chứng minh cái khả năng thực sự của ông. Ông biết những nguy hiểm của sự huyênh hoang rỗng tuyếch và cương quyết tránh điều này. Khi Putin tuyên bố rằng có thể dùng vũ khí hạt nhân thì Biden nhanh chóng đáp trả lại là ông sẽ không làm như vậy. Ông đã không ủng hộ chính sách vùng cấm bay ( no-fly zone) trên không phận Ukraine. Ngay từ khi lên chức TT, ông đã thẳng thắn với Putin, để Putin không bao giờ hiểu lầm chính sách của ông và sẽ không lầm tưởng rằng Mỹ lúc nào cũng muốn tấn công Nga.

Sau sự thất bại không thể tưởng tượng được ở Afghanistan, thì bây giờ khi đối phó với cuộc chiến xâm lăng của Nga, Biden đã làm khác. Trước cuộc xâm lăng:

*/ chính quyền Biden đã bí mật chuyển giao vũ khí cho Ukraine, trang bị súng đạn vũ khí thích hợp cho cuộc chiến chính quy .

*/ chuẩn bị một loạt các biện pháp trừng phạt từ trước khi quân đội của Putin vượt qua biên giới tiến vào Ukraine, tránh chuyện phút chót phải thống nhất chính sách trừng phạt giữa các đồng minh và thông báo sớm cho các đồng minh về chính sách của mình .

Các công việc chuẩn bị đã xong và thành tích đáng kể nhất là chính quyền Biden đã chia sẻ cho thế giới biết trước thông tin tình báo về Nga sẽ xâm lăng Ukraine. (đó cũng là công của giám đốc CIA, ông là một viên chức ngoại giao kỳ cựu). Những thông tin tình báo này quá chính xác nên đã giúp lấy lại niềm tin của các đồng minh và toàn thế giới .

Đó là cung cách làm việc lặng lẽ nhưng dũng cảm của Biden — và thật khó tưởng tượng là có bất kỳ đối thủ nào của Biden không chỉ Donald Trump mà còn cả Đảng Dân chủ, có thể sánh bằng. Nó cũng làm cho chúng ta nhớ đến George H. W. Bush (Bush cha) đã lãnh đạo thế giới vượt qua giai đoạn cuối của Chiến tranh Lạnh, lúc đó cũng ở một thời điểm hỗn loạn tương tự, có thể dễ dàng bùng nổ thành chiến tranh nguyên tử.

Với cú điện thoại vào lúc giữa khuya 3 giờ sáng, tôi cám ơn vì Biden là người đã trả lời cú điện thoại đó.